Najczęściej udzielane świadczenia z pomocy społecznej

Świadczenia pieniężne

Zasiłek stały

Zasiłek stały przysługuje:

1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Zasiłek stały ustala się w wysokości:

1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1 229 zł miesięcznie;

2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł.

W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania lub zasiłku dla opiekuna, zasiłek stały nie przysługuje (art. 37 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej).

Przy ustaleniu uprawnienia oraz wysokości zasiłku stałego do dochodu nie wlicza się kwoty zasiłku okresowego.

Całkowita niezdolność do pracy - całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zasiłek okresowy

Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń
z innych systemów zabezpieczenia społecznego (np. oczekiwanie na wypłatę renty):

1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

2. rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

Zasiłek okresowy ustala się:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

2. w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny
   a dochodem tej rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50% różnicy między:

1) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;

2) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20,00 zł miesięcznie.

Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej.

Zasiłek celowy

W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy.

Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, ogrzewania, w tym opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

Zasiłek celowy może być przyznany w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego.

Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego lub poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:

1. specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;

2. Zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

Wynagrodzenie za sprawowanie opieki

Wynagrodzenie należne opiekunowi prawnemu z tytułu sprawowania opieki jest świadczeniem pieniężnym z pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki należy do zadań zleconych z administracji rządowej realizowanych przez gminę. Na podstawie art. 18 ust. 2 ww. ustawy środki na realizacje tego zadania zapewnia budżet państwa. Oznacza to, że wypłata wynagrodzenia za sprawowanie opieki następuje dopiero po otrzymaniu na ten cel środków od Wojewody.

Wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłaca się w wysokości ustalonej przez sąd. Wynagrodzenie to obliczone w stosunku miesięcznym nie może przekraczać 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres poprzedzający dzień przyznania wynagrodzenia.

Udzielenie świadczeń w postaci wynagrodzenia za sprawowanie opieki nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz wydania decyzji administracyjnej.

Wynagrodzenie należne opiekunowi prawnemu z tytułu sprawowania opieki nie jest przyznawane
z urzędu, lecz na żądanie zgłoszone przez opiekuna (wniosek złożony do OPS).

Opiekun prawny pobierający wynagrodzenie ma obowiązek informowania ośrodka pomocy społecznej o zmianie swojej sytuacji, w szczególności o zaprzestaniu pełnienia funkcji opiekuna prawnego i/lub o uchyleniu postanowienia o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie opieki.
W powyższych przypadkach wynagrodzenie za sprawowanie opieki nie będzie przysługiwało,
a należności z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, z tytułu opłat określonych przepisami ustawy oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów.

Świadczenia niepieniężne

Praca Socjalna

Celem pracy socjalnej jest poprawa funkcjonowania osób i rodzin w środowisku. Praca socjalna to specyficzna działalność zawodowa skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.

Praca socjalna prowadzona jest:

• z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej,

• ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji
  i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny lub projekt socjalny.

Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

Praca socjalna to działania mające zarówno uzupełnić potrzeby bytowe ludzi w szczególności
o obniżonych możliwościach samodzielnego dawania sobie rady w trudnościach życiowych jak
i działania mające wzmacniać szanse rozwojowe. Cechą pracy socjalnej jest przygotowanie jednostki do właściwego spożytkowania dóbr i świadczonych usług. Pracownik socjalny współpracuje z przedstawicielami innych instytucji m.in.: psychologami, prawnikami, pedagogami szkolnymi, kuratorami, funkcjonariuszami policji, lekarzami rodzinnymi i pielęgniarkami środowiskowymi,

W działalności tej wykorzystuje się właściwe jej metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. W ramach pracy socjalnej pracownik wspomaga osoby i rodziny wymagające pomocy w osiągnięciu możliwie pełnej aktywności społecznej, zapobiega procesowi marginalizacji osób i grup, a także przeciwdziała zjawiskom wykluczenia społecznego. W ramach pracy socjalnej również udziela się osobom i rodzinom poradnictwa specjalistycznego w szczególności prawnego, psychologicznego i rodzinnego.

Usługi Opiekuńcze

Osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania mogą być przyznane w formie usług sąsiedzkich.

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zalecaną przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Usługi sąsiedzkie obejmują pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji oraz w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów
z otoczeniem.

Organizatorem usług sąsiedzkich jest gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby korzystających z usług sąsiedzkich lub podmiot uprawniony.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

GOPS przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia.

Zapewnienie posiłku

Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobom, które własnym staraniom nie mogą go sobie zapewnić. Pomoc ta przyznawana jest także dzieiom i młodzieży w placówkach oświatowych poprzez zakup posiłków.

Wskazana pomoc realizowana jest w ramach wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2024-2028. W ramach ww. Programu realizowane działania dotyczą, w szczególności zapewnienia pomocy w zakresie dożywiania”

1. dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,

2. uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej,

3. osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, w szczególności osobom starszym, chorym i niepełnosprawnym.

Pomoc w zakresie dożywiania przyznawana jest osobom i rodzinom jeżeli:

1. dochód netto na osobę w rodzinie nie przekracza 200% kryterium dochodowego,
   tj. 1 646,00 zł na osobę w rodzinie

2. dochód netto osoby samotnie gospodarującej nie przekracza 200% kryterium dochodowego, tj. 2 020,00 zł.

Do udzielania pomocy w zakresie dożywiania mają zastosowanie odpowiednio przepisy ustawy o pomocy społecznej, dotyczące udzielania świadczeń z pomocy społecznej.

Skierowanie do Domu Pomocy Społecznej

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Osobę wymagając całodobowej opieki kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.

W przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanego najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad
3 miesiące, osobę tą kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1. mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2. małżonek, zstępni przed wstępnymi;

3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Schronienie

Osobie lub rodzinie przysługuje prawo do schronienia, jeżeli jest tego pozbawiona.

Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego schronienia w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych albo schronisku dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi.

Schronisko dla osób bezdomnych zapewnia osobom bezdomnym, które podpisały kontrakt socjalny, całodobowe, tymczasowe schronienie oraz usługi ukierunkowane na wzmacnianie aktywności społecznej, wyjście z bezdomności i uzyskanie samodzielności życiowej.

Sprawienie pogrzebu

Zgodnie z przepisami Ustawy o pomocy społecznej gmina ma obowiązek sprawienia pogrzebu osobie zmarłej. Organ zorganizuje pogrzeb, gdy osoba zmarła nie posiadała rodziny lub członkowie rodziny z jakiś przyczyn odmawiają podjęcia działań zmierzających do pochówku.

Organizacja pogrzebu odbywa się na zasadach określonych przez gminę.

Pogrzeb powinien odbyć się zgodnie z wyznaniem zmarłego.

Ośrodek Pomocy Społecznej zamawia wykonanie usługi u określonej firmie pogrzebowej (przygotowanie zwłok do pochówku, zapewnienie trumny, zakup niezbędnego ubrania, trumny
z akcesoriami, urny, grobu ziemnego, symbolu wiary zgodnie z wyznaniem, przewóz zwłok), nawiązuje współpracę z księdzem, jednostką przygotowującą miejsce na cmentarzu.

Jeżeli po zmarłej osobie, której gmina zorganizowała pogrzeb, przysługuje zasiłek pogrzebowy
z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wówczas organ zwraca się do tejże jednostki z wnioskiem
o pokrycie poniesionych kosztów. Do wniosku należy załączyć wszelkie faktury potwierdzające poniesione wydatki w związku z organizacją pogrzebu.

Jeżeli po zmarłej osobie nie przysługuje zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Ośrodek Pomocy Społecznej może domagać się zwrotu poniesionych kosztów z masy spadkowej.